Τις περισσότερες φορές στη ζωή μας νιώθουμε φόβο ή ανησυχία όταν θεωρούμε πως κάτι δε θα πάει καλά ή αμφιβάλλουμε για μια κατάσταση ή έναν άνθρωπο.
Οι φόβοι ξεκινούν νωρίς στη ζωή του ανθρώπου, από τη νηπιακή ηλικία. Συνήθως είναι εξελικτικοί και το είδος σχετίζεται πάντα με την ηλικία και την ανάπτυξη της λογικής σκέψης.
Οι φόβοι διαχωρίζονται από τις φοβίες καθώς αποτελούν καταστάσεις που εκλογικεύονται με την πάροδο του χρόνου και συνδυάζονται πάντα με δράση.
Οι φοβίες αποτελούν κυρίως μια μετεξέλιξη του φόβου σε μια υπερβολική κατάσταση φαντασίας που δημιουργούμε καθώς δε μπορούμε να ανταποκριθούμε ή να δράσουμε στο φοβικό ερέθισμα.
Φόβοι στα διαφορά ηλικιακά στάδια:
Το συναίσθημα του φόβου αρχίζει να αναπτύσσεται συνειδητά μετά την ηλικία των 2 ετών, καθώς το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστή προσωπικότητα και συνειδητοποιεί τι μπορεί να κάνει και που χρειάζεται βοήθεια από κάποιον ενήλικα.
Οι φόβοι που αναπτύσσονται με το πέρας της ηλικίας:
- Φόβος αποχωρισμού: καθώς το παιδί ανεξαρτητοποιείται πολλές φορές φοβάται να απαγκιστρωθεί από τον ενήλικα
- Φόβος για το σκοτάδι: το παιδί δυσκολεύεται να νιώσει ασφάλεια σε σκοτεινά μέρη ή να κοιμηθεί χωρίς την συνοδεία ενηλίκου (από 1 έτους ως 3)
- Φόβοι για φαντάσματα ή τέρατα: το παιδί δεν είναι ακόμη σε θέση να ξεχωρίσει τη λογική από τη φαντασία και για αυτό φοβάται μη πραγματικά πρόσωπα ή ήρωες κινουμένων σχεδίων (από 3 ως 5 ετών)
- Φόβος της ασθένειας ή του θανάτου: μετά την ηλικία των 5 ετών, το παιδί αρχίζει να έχει απορίες σχετικά με την ασθένεια ή τον θάνατο. Γύρω στα 8 έτη αρχίζει να ανησυχεί για την πιθανή ασθένεια ή τον θάνατο δικών του προσώπων
- Φόβος της απόρριψης: κατά τη σχολική ηλικία τα παιδιά ανησυχούν πολλές φορές για το αν ταιριάζουν στην ομάδα, αν διαφέρουν και πόσο αρεστοί είναι. Φόβος που συνεχίζεται και κατά την εφηβική ηλικία
Αντιμετώπιση των φοβιών
- Μην αγνοείτε τους φόβους και τη συμπεριφορά του παιδιού
- Μη χλευάζετε ή θεωρήσετε μη σημαντικό αυτό που αισθάνεται το παιδί
- Μη λέτε ψέματα σχετικά με τους φόβους του παιδιού, εξηγήστε εξολοκλήρου την διαδικασία και δείξτε του ότι είστε εκεί για αυτό
- Δημιουργείστε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, όπου το παιδί θα μπορεί να μιλά ελεύθερα για αυτό που νιώθει
- Μη μεταβιβάζετε τους δικούς σας φόβους
- Μην πιέζετε το παιδί να βρεθεί σε συνθήκες που το προκαλούν φοβία
- Συμβουλευτείτε πάντα έναν ειδικό για την ομαλότερη εξέλιξη των καταστάσεων ώστε να μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί να αντιμετωπίσει την φοβία του
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως δεν είναι πάντα εύκολο να βοηθήσουμε τους άλλους να αντιμετωπίσουν όσα φοβούνται αν πρώτα δε βοηθήσουμε τον εαυτό μας.
πηγή: Άρθρο, Παιδικοί φόβοι: Αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού και βοηθήστε στη δραστηριοποίηση
Από την Ευανθία Γούτσιου, Ψυχολόγο
